kako nepravo pretvoriti u pravo
Ragib Hadzic | Novi Horizonti br/str. 23 Osnovno polazište autorovog razmišljanja je da mora postojati potpuna kompatibilnost izmedu legalnog i legitimnog. U slucaju Bosne i Hercegovine autor se osvrce na osnivanje nacionalnih paradržava, na konsenzusu sva tri naroda u vezi s tim pitanjem, koji nije postojao, te na najnovije odluke Ustavnog suda u vezi sa konstitutivnošcu naroda u Bosni i Hercegovini. Autor iznosi svoje stavove, ostavljajuci citaocima dovoljno prostora da sami donesu sud i odgovor u vezi s tim.
Odluke Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine sastavni su dio pravnog sistema države Bosne i Hercegovine, po slovu Ustava Bosne i Hercegovine (zvacemo ga Dejtonski ustav), zbog nacela kontinuiteta pravnih propisa i akata, donesenih prije zakljucivanja Opceg okvirnog sporazuma za za mir u Bosni i Hercegovini, ukoliko nisu u suprotnosti sa osnovnim principima tog sporazuma.
a) Ustavna osnova postojanja i nadležnosti Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine je Ustav Republike Bosne i Hercegovine, koji je zasnovan na poziciji konstitutivnosti sva tri bosanskohercegovacka naroda i njihove ravnopravnosti,
b) Ustavni sud države Bosne i Hercegovine, prilikom donošenja odluke o konstituitivnosti sva tri njena naroda, pored ostalog, polazio je i od osnovnih principa Opceg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, i ta odluka apsolutno korespondira sa osnovnom pozicijom Ustava Republike Bosne i Hercegovine,
c) Jedna od posljedica priznanja konstitutivnosti tri bosanskohercegovacka naroda je i postojanje i ostvarivanje prava jednog od konstitutivnih naroda da bitne odluke ne budu donesene mimo njegove volje, odnosno, da jedna odluka ima svoj puni legitimitet, ako je rezultat opceg konsenzusa,
d) Stoga su odluke Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine, i po osnovnim postulatima predratnog ustava i po osnovnim postulatima postratnog ustava, u skladu sa osnovnim principima Opceg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, valjane, dakle, ostaju sastavni dio i današnjeg pravnog sistema Bosne i Hercegovine, a sa druge strane, otvoreno je pitanje legitimiteta odluka, kojim su konstituisane tvorevine, koje se u ovoj komunikaciji nazivaju paradržavama.
- Najprije Vašingtonskim, a potom i Dejtonskim Ustavom, priznato je postojanja tzv. prelaznih administrativnih aranžmana u Bosni i Hercegovini, pri cemu se, u pocetku, prvenstveno mislilo na tzv. Hrvatsku Republiku Herceg-Bosnu, a kasnije je u okvir prelaznog administrativnog aranžmana ušla i Republika Srpska. Nažalost, ocito, nekim cudnim nacinima, u okvir prelaznog administrativnog aranžmana, ušla je i jedina legitimna administrativno-teritorijalna organizacija, Republika Bosna i Hercegovina. U tom smislu ukazujemo na podatak da su pregovaracke strane, koje su ucestvovale u kreiranju Opceg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini (poznat kao Dejtonski sporazum) bile: dvije nasilno uspostavljene tvorevine, nastale kao posljedica rata, genocida i ostvarenja velikodržavnih projekata (Hrvatska Republika Herceg – Bosna i Republika Srpska) i Republika Bosna i Hercegovina.
Naime, Republika Bosna i Hercegovina je, na temeljima svog ustava, iz 1974. godine, dopunjavanog kasnije amandmanima, te, slijedom izražene politicke volje vecine njenih gradana, na Referendumu, ostvarila nezavisnost, odnosno, samo potvrdila da se ranija SFRJ nalazi u fazi disolucije i nestanka ( u tom smislu isticemo nalaze Badinterove komisije, koja je konstatovala da se Socijalisticka Federativna Republika Jugoslavija nalazi u fazi disolucije i nestanka) i ostvarila punu državnu samostalnost. Kao država, sa Ustavom, te definisanim unutrašnjim pravnim i politickim uredenjem, Republika Bosna i Hercegovina je dobila medunarodno priznanje, a politicko-pravnu osnovu tog priznanja cine:
To dalje znaci da je Republika Bosna i Hercegovina, jedna od zaracenih strana u medunarodnom sukobu, koji se, kao posljedica agresije, vodio na njenom teritoriju, pri cemu je ona, po mjerodavnim medunarodnim dokumentima, žrtva agresije.
Slijedom prednjeg, namece se zakljucak da je pregovore o miru morala voditi jedna od zaracenih strana, dakle, država, Republika Bosna i Hercegovina. Istom logikom, dolazi se do zakljucka da se na drugoj strani “zelenog stola” morala nalaziti druga zaracena strana. Prema relevantnim medunarodnim dokumentima, osobito, odnosnim Rezolucijama Savjeta bezbjednosti OUN, te zakljuccima Londonske konferencije, to je morala biti Savezna Republika Jugoslavija, obzirom da su Srbija i Crna Gora, kao konstitutivni elementi Savezne Republike Jugoslavije tim dokumentima definisani kao agresori na suverenu državu - Republiku Bosnu i Hercegovinu. Ovdje valja napomenuti da se nije nikada problematiziralo i pitanje uloge Republike Hrvatske u ratu u Bosni i Hercegovini, osobito, nakon otpocinjanja ratnih sukoba izmedu Armije Republike Bosne i Hercegovine i tzv. HVO.
a) Takozvana Hrvatska Republika Herceg-Bosna i Republika Srpska, su, sa stajališta pravnog sistema legitimne i legalne države Rpublike Bosne i Hercegovine jednostrano proglašene administrativno-teritorijalne organizacije zasnovane na sili, kršenju ljudskih prava, vjerskoj i nacionalnoj iskljucivosti i strogom monopartizmu.
b) Odlukama Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine obje ove tvorevine proglašene su protivustavnim kategorijama, slijedom konzistentnosti Ustava Republike Bosne i Hercegovine, a koji je, kako smo vidjeli, i u medunarodnim okvirima priznat i prihvacen kao valjan osnovni pravni akt, te, kao mjera i osnova za medunarodno priznanje države Republike Bosne i Hercegovine.
c) Separacija od centralnih i legalnih institucija vlasti Republike Bosne i Hercegovine u odmetnutim administrativno-teritorijalnim tvorevinama bila je potpuna, zasnovana na politickoj volji koja je odricala pravo egzistencije svakom ko pripada drugom nacionalnom korpusu, te goloj vojnoj sili koja je bila sredstvo provodenja spomenute politicke volje, i doseg državne vlasti Republike Bosne i Hercegovine se nije protezao na uzurpirana podrucja, koja su u tadašnjim ratnim uslovima imala sve karakteristike privremeno okupiranog zemljišta (POZ).
d) Teritorije tzv. Hrvatske Republike Herceg-Bosne i Republike Srpske bile su u potpunosti inkorporirane u vojni, policijski, obrazovni, platni i privredni prostor susjednih zemalja - Hrvatske i SRJ, sa neskrivenim tendencijama i politickog ujedinjenja.
A/ Kao posljedica nacionalno iskljucive politike koja favorizira samo jedan narod, jednu politicku volju i jednu politicku organizaciju došlo je:
1. Do vansudskih egzekucija neodredenog broja lica, pri cemu je jedini kriterij za odabir žrtve bila njena nacionalna pripadnost,
2. Do protivpravnog zatvaranja u koncentracione logore, bez selekcije i krivice, neodredenog broja lica, pri cemu je takode jedini kriterij (pretpostavljena krivica), bio u nacionalnoj pripadnosti žrtve,
3. Do progona i iseljavanja citavih naseljenih mjesta i gradova, pri cemu ježrtva ciljana selektirano iz druge nacionalne skupine,
4. Do pljacke i otimacine pokretne i uzurpacije nepokretne imovine pobijenih, interniranih (logoraša) i prognanih stanovnika – žrtava, koje pripadaju tacno odredenoj nacionalnoj skupini.
B/ Kao posljedica separacije od centralne vlasti došlo je:
1. Do formiranja sopstvenih organa, koji su i po sadržini i po formi, imitirali organizacione forme državnih organa vlasti,
2. Do formiranja sopstvenog sistema pravnih normi, sa najmanje dvostrukim mjerilima primjene, zasnovanim na neprikrivenoj ideologizaciji u sferi primjene prava,
3. Do prihvata, skrivanja, aziliranja i precutnog ili izricitog aboliranja i zaštite pocinilaca:
- teških kršenja medunarodnog prava,
- kažnjivih radnji, protivnih pravnom sistemu države Bosne i Hercegovine
4. Do imitiranja sudskih postupaka pred parasudskim organima obje ove paradržavne tvorevine, sa presudama, rješenjima, naredbama, izvršenjima i sl., što je, formalno, imalo elemente sudskih odluka.
I/ Država, Republika Bosna i Hercegovina je jedan od univerzalnih sukcesora bivše
SFRJ,
II/ Po osnovu sukcesije, te, kasnije, na temelju odredaba Opceg okvirnog sporazuma
za mir u Bosni i Hercegovini, sukcesor Republike Bosne i Hercegovine morala bi biti država Bosna i Hercegovine, koja je prihvatila (što iz osnova sukcesije, što po sopstvenim ustavnim rješenjima), gotovo sve relevantne medunarodne konvencije o zaštiti ljudskih prava,
III/ Paradržavne tvorevine, tzv. Hrvatska Republika Herceg-Bosna i tzv. Republika Srpska, koje se moraju inkorporirati u ustavno-pravni okvir Bosne i Hercegovine, su, najprije, tokom svog nastanka, a potom i tokom svog egzistitranja, doslovno prekršile sve važece propise medunarodnog prava, osobito, propise o zaštiti ljudskih prava,
IV/ Medunarodni propisi o uspostavi i zaštiti ljudskih prava, po slovu Ustava Bosne i Hercegovini, imaju primat nad nacionalnim zakonodavstvom i, u slucaju kolizije, primjenjuju se direktno,
V/ Tako se stvara situacija, gdje je temeljno pitanje i pitanje svih pitanja:
- Kako nepravo, na kome su zasnovane tzv. Hrvatska republika Herceg-Bosna i Republika Srpska pravnim i politickim instrumentima, pretvoriti u pravo?
a) Kažnjavanje inspiratora, planera, naredbodavaca i izvršilaca ratnih zlocina i zlocina protiv covjecnosti, osobito pred Medunarodnim krivicnim sudom za bivšu Jugoslaviju,
b) Kažnjavanje inspiratora, planera, naredbodavaca i izvršilaca zlocina protiv mira, u kom je smislu nužno doraditi Statut Medunarodnog krivicnog suda za bivšu Jugoslaviju, po ugledu na Statut Medunarodnog vojnog suda u Nurnbergu, u pravcu otvaranja mogucnosti da Sud može suditi i za krivicna djela protiv mira,
c) Uspostavljanje efikasnog sistema policijske zaštite, radi hvatanja i presudenja licima koja su bjekstvom na teritoriju paradržava izbjegla odgovornost za radnje, kako opceg kriminala, tako i za ratni zlocin i zlocin protiv covjecnosti i medunarodnog prava, a osobito, zlocin protiv mira.
d) Uspostava efikasnog sistema krivicnopravne zaštite i jednakosti svih gradana pred Zakonom, bez obzira, narocito, na nacionalnu pripadnost, te, u uskoj vezi s tim,
e) Pitanje dezideologizacije u primjeni prava.
Vjerovatno ima još dosta pitanja, na koja bi trebalo dati odgovor. No, našim citaocima ostavljamo mogucnost da sami o njima prosuduju.
Odluke Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine sastavni su dio pravnog sistema države Bosne i Hercegovine, po slovu Ustava Bosne i Hercegovine (zvacemo ga Dejtonski ustav), zbog nacela kontinuiteta pravnih propisa i akata, donesenih prije zakljucivanja Opceg okvirnog sporazuma za za mir u Bosni i Hercegovini, ukoliko nisu u suprotnosti sa osnovnim principima tog sporazuma.
U tom smislu, argumenti su:
a) Ustavna osnova postojanja i nadležnosti Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine je Ustav Republike Bosne i Hercegovine, koji je zasnovan na poziciji konstitutivnosti sva tri bosanskohercegovacka naroda i njihove ravnopravnosti,
b) Ustavni sud države Bosne i Hercegovine, prilikom donošenja odluke o konstituitivnosti sva tri njena naroda, pored ostalog, polazio je i od osnovnih principa Opceg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, i ta odluka apsolutno korespondira sa osnovnom pozicijom Ustava Republike Bosne i Hercegovine,
c) Jedna od posljedica priznanja konstitutivnosti tri bosanskohercegovacka naroda je i postojanje i ostvarivanje prava jednog od konstitutivnih naroda da bitne odluke ne budu donesene mimo njegove volje, odnosno, da jedna odluka ima svoj puni legitimitet, ako je rezultat opceg konsenzusa,
d) Stoga su odluke Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine, i po osnovnim postulatima predratnog ustava i po osnovnim postulatima postratnog ustava, u skladu sa osnovnim principima Opceg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, valjane, dakle, ostaju sastavni dio i današnjeg pravnog sistema Bosne i Hercegovine, a sa druge strane, otvoreno je pitanje legitimiteta odluka, kojim su konstituisane tvorevine, koje se u ovoj komunikaciji nazivaju paradržavama.
Teze o kojima treba razmišljati:
- Najprije Vašingtonskim, a potom i Dejtonskim Ustavom, priznato je postojanja tzv. prelaznih administrativnih aranžmana u Bosni i Hercegovini, pri cemu se, u pocetku, prvenstveno mislilo na tzv. Hrvatsku Republiku Herceg-Bosnu, a kasnije je u okvir prelaznog administrativnog aranžmana ušla i Republika Srpska. Nažalost, ocito, nekim cudnim nacinima, u okvir prelaznog administrativnog aranžmana, ušla je i jedina legitimna administrativno-teritorijalna organizacija, Republika Bosna i Hercegovina. U tom smislu ukazujemo na podatak da su pregovaracke strane, koje su ucestvovale u kreiranju Opceg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini (poznat kao Dejtonski sporazum) bile: dvije nasilno uspostavljene tvorevine, nastale kao posljedica rata, genocida i ostvarenja velikodržavnih projekata (Hrvatska Republika Herceg – Bosna i Republika Srpska) i Republika Bosna i Hercegovina.
Naime, Republika Bosna i Hercegovina je, na temeljima svog ustava, iz 1974. godine, dopunjavanog kasnije amandmanima, te, slijedom izražene politicke volje vecine njenih gradana, na Referendumu, ostvarila nezavisnost, odnosno, samo potvrdila da se ranija SFRJ nalazi u fazi disolucije i nestanka ( u tom smislu isticemo nalaze Badinterove komisije, koja je konstatovala da se Socijalisticka Federativna Republika Jugoslavija nalazi u fazi disolucije i nestanka) i ostvarila punu državnu samostalnost. Kao država, sa Ustavom, te definisanim unutrašnjim pravnim i politickim uredenjem, Republika Bosna i Hercegovina je dobila medunarodno priznanje, a politicko-pravnu osnovu tog priznanja cine:
a) Dometi njenog Ustava iz 1974. godine, posebno u oblasti promovisanja i zaštite ljudskih prava (što je i bio jedan od temeljnih uslova koji je medunarodno okruženje bilo postavilo, odnosno, da budemo do kraja precizni, upravo pomenuta Badinterova komisija, na temelju naloga Evropske unije),
b) Te, politicka volja gradana Republike Bosne i Hercegovine izražena na Referendumu.
To dalje znaci da je Republika Bosna i Hercegovina, jedna od zaracenih strana u medunarodnom sukobu, koji se, kao posljedica agresije, vodio na njenom teritoriju, pri cemu je ona, po mjerodavnim medunarodnim dokumentima, žrtva agresije.
Slijedom prednjeg, namece se zakljucak da je pregovore o miru morala voditi jedna od zaracenih strana, dakle, država, Republika Bosna i Hercegovina. Istom logikom, dolazi se do zakljucka da se na drugoj strani “zelenog stola” morala nalaziti druga zaracena strana. Prema relevantnim medunarodnim dokumentima, osobito, odnosnim Rezolucijama Savjeta bezbjednosti OUN, te zakljuccima Londonske konferencije, to je morala biti Savezna Republika Jugoslavija, obzirom da su Srbija i Crna Gora, kao konstitutivni elementi Savezne Republike Jugoslavije tim dokumentima definisani kao agresori na suverenu državu - Republiku Bosnu i Hercegovinu. Ovdje valja napomenuti da se nije nikada problematiziralo i pitanje uloge Republike Hrvatske u ratu u Bosni i Hercegovini, osobito, nakon otpocinjanja ratnih sukoba izmedu Armije Republike Bosne i Hercegovine i tzv. HVO.
- Polazna postavka
a) Takozvana Hrvatska Republika Herceg-Bosna i Republika Srpska, su, sa stajališta pravnog sistema legitimne i legalne države Rpublike Bosne i Hercegovine jednostrano proglašene administrativno-teritorijalne organizacije zasnovane na sili, kršenju ljudskih prava, vjerskoj i nacionalnoj iskljucivosti i strogom monopartizmu.
U tom smislu se istice da je jedino Republika Bosna i Hercegovina, u momentu otpocinjanja neprijateljstava na njenoj teritoriji, imala medunarodni pravni subjektivitet, izgraden pravni sistem i sistem organizacije državne vlasti, a u okviru svog ustava dovoljno validnih garancija za promovisanje i zaštitu ljudskih prava, te, Ustavom zagarantovan višepartijski sistem, kompatibilan sa sistemima zapadne demokratije. Takode, valja napomenuti da su i organi vlasti bili konstituisani u skladu sa rezultatima prethodnih izbora, odnosno, u organima vlasti su participirale sve politicke stranke koje su ostvarile potreban nivo politickog uticaja i legitimiteta u Parlamentu.
b) Odlukama Ustavnog suda Republike Bosne i Hercegovine obje ove tvorevine proglašene su protivustavnim kategorijama, slijedom konzistentnosti Ustava Republike Bosne i Hercegovine, a koji je, kako smo vidjeli, i u medunarodnim okvirima priznat i prihvacen kao valjan osnovni pravni akt, te, kao mjera i osnova za medunarodno priznanje države Republike Bosne i Hercegovine.
c) Separacija od centralnih i legalnih institucija vlasti Republike Bosne i Hercegovine u odmetnutim administrativno-teritorijalnim tvorevinama bila je potpuna, zasnovana na politickoj volji koja je odricala pravo egzistencije svakom ko pripada drugom nacionalnom korpusu, te goloj vojnoj sili koja je bila sredstvo provodenja spomenute politicke volje, i doseg državne vlasti Republike Bosne i Hercegovine se nije protezao na uzurpirana podrucja, koja su u tadašnjim ratnim uslovima imala sve karakteristike privremeno okupiranog zemljišta (POZ).
d) Teritorije tzv. Hrvatske Republike Herceg-Bosne i Republike Srpske bile su u potpunosti inkorporirane u vojni, policijski, obrazovni, platni i privredni prostor susjednih zemalja - Hrvatske i SRJ, sa neskrivenim tendencijama i politickog ujedinjenja.
- Posljedica:
A/ Kao posljedica nacionalno iskljucive politike koja favorizira samo jedan narod, jednu politicku volju i jednu politicku organizaciju došlo je:
1. Do vansudskih egzekucija neodredenog broja lica, pri cemu je jedini kriterij za odabir žrtve bila njena nacionalna pripadnost,
2. Do protivpravnog zatvaranja u koncentracione logore, bez selekcije i krivice, neodredenog broja lica, pri cemu je takode jedini kriterij (pretpostavljena krivica), bio u nacionalnoj pripadnosti žrtve,
3. Do progona i iseljavanja citavih naseljenih mjesta i gradova, pri cemu ježrtva ciljana selektirano iz druge nacionalne skupine,
4. Do pljacke i otimacine pokretne i uzurpacije nepokretne imovine pobijenih, interniranih (logoraša) i prognanih stanovnika – žrtava, koje pripadaju tacno odredenoj nacionalnoj skupini.
B/ Kao posljedica separacije od centralne vlasti došlo je:
1. Do formiranja sopstvenih organa, koji su i po sadržini i po formi, imitirali organizacione forme državnih organa vlasti,
2. Do formiranja sopstvenog sistema pravnih normi, sa najmanje dvostrukim mjerilima primjene, zasnovanim na neprikrivenoj ideologizaciji u sferi primjene prava,
3. Do prihvata, skrivanja, aziliranja i precutnog ili izricitog aboliranja i zaštite pocinilaca:
- teških kršenja medunarodnog prava,
- kažnjivih radnji, protivnih pravnom sistemu države Bosne i Hercegovine
4. Do imitiranja sudskih postupaka pred parasudskim organima obje ove paradržavne tvorevine, sa presudama, rješenjima, naredbama, izvršenjima i sl., što je, formalno, imalo elemente sudskih odluka.
- Problem:
I/ Država, Republika Bosna i Hercegovina je jedan od univerzalnih sukcesora bivše
SFRJ,
II/ Po osnovu sukcesije, te, kasnije, na temelju odredaba Opceg okvirnog sporazuma
za mir u Bosni i Hercegovini, sukcesor Republike Bosne i Hercegovine morala bi biti država Bosna i Hercegovine, koja je prihvatila (što iz osnova sukcesije, što po sopstvenim ustavnim rješenjima), gotovo sve relevantne medunarodne konvencije o zaštiti ljudskih prava,
III/ Paradržavne tvorevine, tzv. Hrvatska Republika Herceg-Bosna i tzv. Republika Srpska, koje se moraju inkorporirati u ustavno-pravni okvir Bosne i Hercegovine, su, najprije, tokom svog nastanka, a potom i tokom svog egzistitranja, doslovno prekršile sve važece propise medunarodnog prava, osobito, propise o zaštiti ljudskih prava,
IV/ Medunarodni propisi o uspostavi i zaštiti ljudskih prava, po slovu Ustava Bosne i Hercegovini, imaju primat nad nacionalnim zakonodavstvom i, u slucaju kolizije, primjenjuju se direktno,
V/ Tako se stvara situacija, gdje je temeljno pitanje i pitanje svih pitanja:
- Kako nepravo, na kome su zasnovane tzv. Hrvatska republika Herceg-Bosna i Republika Srpska pravnim i politickim instrumentima, pretvoriti u pravo?
Moguci odgovori, aksiomi, su:
a) Kažnjavanje inspiratora, planera, naredbodavaca i izvršilaca ratnih zlocina i zlocina protiv covjecnosti, osobito pred Medunarodnim krivicnim sudom za bivšu Jugoslaviju,
b) Kažnjavanje inspiratora, planera, naredbodavaca i izvršilaca zlocina protiv mira, u kom je smislu nužno doraditi Statut Medunarodnog krivicnog suda za bivšu Jugoslaviju, po ugledu na Statut Medunarodnog vojnog suda u Nurnbergu, u pravcu otvaranja mogucnosti da Sud može suditi i za krivicna djela protiv mira,
c) Uspostavljanje efikasnog sistema policijske zaštite, radi hvatanja i presudenja licima koja su bjekstvom na teritoriju paradržava izbjegla odgovornost za radnje, kako opceg kriminala, tako i za ratni zlocin i zlocin protiv covjecnosti i medunarodnog prava, a osobito, zlocin protiv mira.
d) Uspostava efikasnog sistema krivicnopravne zaštite i jednakosti svih gradana pred Zakonom, bez obzira, narocito, na nacionalnu pripadnost, te, u uskoj vezi s tim,
e) Pitanje dezideologizacije u primjeni prava.
Možda treba dodati i pitanje: Kako eliminisati ostatke nacionalfašizma iz politckog, javnog i drugog života u Bosni i Hercegovini, odnosno, dati mogucnost Medunardonom krivicnom sudu za bivšu Jugoslaviju da po strogim kriterijima prava i principima: Sine ira et studio (bez mržnje i naklonosti), i Fiat iustitia, pereat mundi (neka bude pravda, makar propao svijet), ustvrdi da je neka od organizacija koje su djelovale na podrucju Bosne i Hercegovine po svom karakteru zlocinacka, kako je to bilo predvideno odredbom clana 9 Statuta Medunarodnog vojnog suda u Nurnbergu.
Isto tako, možda je potrbno i postaviti pitanje: Kako izvršiti denacifikaciju (negativno) politicki instrumentaliziranog dijela stanovništva Bosne i Hercegovine, cime bi se i ono malo legitimiteta, ostvarenog u neregularnim uslovima predratne i ratne psihoze, ozbiljno dovelo u pitanje.
Vjerovatno ima još dosta pitanja, na koja bi trebalo dati odgovor. No, našim citaocima ostavljamo mogucnost da sami o njima prosuduju.
(sura Et-Tewba 111. ajet)